परासी, १५ चैत । पशु आहारको रुपमा प्रयोग गरिने एजोला बनस्पतीको विउँ सहितको प्रदर्शनी स्थल भेटेनरी अवस्पताल तथा पशु सेवा विज्ञ कार्यालयले बनाएको छ । एजोलाको बिउँ किसानले लैजान सकुन र एजोलाबारे जानकारी पनि लिन सक्ने गरि विज्ञ कार्यालयले आफ्नो कार्यालय परिसरमै विँउ सहितको प्रदर्शनी स्थल बनाएको हो ।
एजोला पानीमा हुने एक प्रकारको बनस्पती भएको बताउदै कार्यालय प्रमुख श्रवण कुमार चौधरीले किसानलाई यसको महत्व र घरमा खेती गर्न सक्ने यसको उपाय र प्रयोगबारे जानकारी गराउदै आएको समेत बताएका थिए । पशु आहारको यो सहज र सुलभ स्रोत हो,कार्यालय परिसरमा राखिएको उतm एजोला बनस्पती देखाउदै उनले,पशुलाई आवश्यक पोषक तत्वले यो परिपुर्ण बनस्ती हो । यसको प्रयोग किसानले जान्नु पर्छ । माछा,बंगुर,हाँस लगायतका अन्य पशुले पनि यसलाई खाने गर्छन् । पानीमा तैरिने खालको यो बनस्पतीलाई किसानले विस्तारै प्रयोग गर्दै आएको समेत उनले सुनाए । यसैका लागि यसलाई ज्ञान केन्द्रले चलाउने तालिममा सैद्धान्तिक ज्ञानसँगै ब्यवहारिक रुपमा देखाउनका लागि पनि यो बनाइएको हो । कसैले यसलाई विउँको रुपमा लैजान चाहेमा कार्यालय त्यो पनि उपलब्ध गराउदै आएको छ ।
जैविक उर्वरकको रूपमा यसको परम्परागत खेतीका अतिरिक्त, एजोलाले पशुधनको दानाको दिगो उत्पादनको लागि यसको प्रयोग बढन थालेको छ । एजोला प्रोटिन, अत्यावश्यक एमिनो एसिड, भिटामिन र मिनरल्समा प्रचुर मात्रामा पाइन्छ । परम्परागत दानाको तुलनामा दूध उत्पादन, ब्रोइलर कुखुराको तौल र तहको अण्डा उत्पादनमा वृद्धि भएको रिपोर्टका साथ अध्ययनहरूले दुग्ध गाईवस्तु, सुँगुर, हाँस र कुखुरालाई एजोला खुवाउने कार्य बढैछ । कृषि खाद्य संगठन (एफएओ) अध्ययनले एजोलाले उष्णकटिबंधीय बायोमास कृषि प्रणालीमा एकीकृत गर्दछ, खाद्य पूरकहरूको आवश्यकतालाई कम गर्दछ ।
उनका अनुसार ताजा एजोला घर पछाडि कुखुरामा दानाको लागत र उच्चतम लाभ लागत अनुपात घटाउनको लागि राम्रो फिड पूरक हो। सामान्यतया प्रति दिन १०० ग्राम प्रति चरालाई राम्रो शरीरको तौल बढाउनका साथै धेरै संख्यामा अण्डा उत्पादनको लागि खुवाउन सकिन्छ जसले गर्दा थप लाभ हुन्छ । धेरै अध्ययनहरूले देखाए कि एजोला गाई, भैंसी, भेडा, बाख्रा र खरायो जस्ता जनावरहरूलाई खुवाउन सकिन्छ किनभने यो सजिलै पचाउन सकिन्छ (उच्च प्रोटिन र कम लिग्निन सामग्रीको कारणले), दाना दक्षता, जनावरहरूको औसत दैनिक लाभ, र दूध उत्पादनमा १५ देखी २० प्रतिसत वृद्धि गर्छ । एजोला एक्स्ट्र्याक्टलाई साल्मोनेला टाइफी ब्याक्टेरियाको वृद्धि लागि यो प्रयोग गर्न सकिन्छ कि परम्परागत औषधि विकास गर्न सकिन्छ । परम्परागत पशुपालक किसान भन्दा ब्यवसायिक पशुपालक किसानले नयाँ नयाँ खोजको आधारमा काम गर्दै आएका छन् । त्यसका लागि पनि उदाहरण स्वरुप देखाउन यस्तो प्रदर्शनी स्टल बनाइएको कार्यालयले जनाएको छ ।